Verlichting pag 4-4
31/06/04

Nieuw leven voor een Moderator lamp.

Nadat ik op een rommelmarkt twee oude moderatorlampen tegenkwam ben ik begonnen met de restauratie van deze type lamp, en omdat ik heel wat heen en weer gebeld heb met medeveramelaars over wat wel en niet kan, volgt hier een bekopt verslag. Dit soort lamp is lange tijd met name in Frankrijk gebruikt voordat petroleum in voldoende kwaliteit en hoeveelheid voor de gemiddelde burger beschikbaar kwam. De lamp brandt namelijk op een wat dikkere olietype zoals zonnebloempittenolie of olijfolie.Kijk uit voor geëlectrocuteerde lampen !, ze zijn niet herstelbaar. Om deze olie naar de pit te krijgen werd gebruik gemaakt van een zuiger die door een veer bewogen wordt. De onderstaande doorsnede tekening laat een en ander goed zien.
Mod_00 Om nu het drukverschil ten gevolge van de varieërende veerspanning te verdelen werd er gebruik gemaakt van de zogenaamde moderator. Een staafje met een specifieke afmeting cq. gewicht dat in de stijgbuis van de olie zit. Een komplete moderator bestaat uit de volgende delen : 
  • Trekglas
  • Brander met pitverstelling
  • Zuiger met stijgbuis en moderator
  • Olierecevoir met veer
  • Sierpot
Doordat de gevonden lamp bijna leeg is en al een tijd niet gebruikt is de olierest gaan "plastificeren". De olie droogt niet gewoon op maar vormt een keiharde "plastic" laag. Gelukkig is dit proces omkeerbaar met warmte. 
Begin met heet water onder de brander in het olierecevoir te doen. Door de warmte wordt het modelijk de brander los te draaien van de sierpot met recevoir. Hierbij moet ook de zuiger en daarop de tandheugel ook meedraaien dus voorzichtigheid is geboden. Op de brander zitten twee tandwiel-tandheugel overbrengingen, een voor de verstelling van de pit en een voor het omhoogtrekken van de zuiger. Door middel van warmte om de olie zacht te maken en zeep om de olie op te lossen worden beiden weer werkend gemaakt. Door de pit-houder geheel omhoog te draaien kan nu ook de pitdiameter worden opgemeten. Hierdoor kan de jacht op een passende pit een aanvang nemen, voorop gesteld er was nog geen pit.  Mod_01
Om nu de zuigerafdichting (van leer) en de stijbuis en moderator te kunnen schoonmaken is de bodem van het recevoir los gesoldeerd. Omdat de veer, ook in ruststand, nog steeds onder druk staat, zal de zuiger met enig geweld de vrije ruimte kiezen. Enige oplettendheid is hier dus wel op zijn plaats. Ook kan oude olie door de warmte van de solderbout spontaan ontbranden. Wanneer men een en ander in de keuken uitvoerd zal de aanwezige afzuigkap nu goed van pas komen. Het chemisch oplossen van de olie, om soldeerwerk over te slan, is niet aan te raden omdat dit ook de zuigerafdichting, die van leer is, zou kunnen aantasten.  Mod_02
Mod_03 Mod_05
Na alles goed gereinigd en gerepareerd te hebben kan alles weer in omgekeerde volgorde in elkaar gezet worden. Als vevangend trekglas kan een KOSMOS trekglas dienst doen. In Frankrijk kan men via Brocantes nog wel aan een orgineel moderator trekglas komen. 
Rest alleen nog het vullen met zuivere olijfolie, plastificeert het langzaamst !, en het genieten van een mooi type olielamp !
Mod_04
Met dank aan : Anton Kaim en Mr. Ara

<